Кӑшӑлвирус чирӗллӗ ҫынсемпе хутшӑнура пулнисем карантина ҫак кунсенче Муркаш районӗнчи «Лесная сказка» (чӑв. Вӑрман юмахӗ) санаторире ирттереҫҫӗ. Республикӑн Сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, унта паян — 42 ҫын.
Кӑшӑлвирус сарӑлнӑ вӑхӑтра обсерваторие ҫаврӑннӑ санатори айлӑмлӑ вырӑнта тата вӑрманта вырнаҫнӑ. Ҫывӑхра ялсем ҫук. Ҫавна май унта карас ҫыхӑнӑвӗ начар. Карантина лекнисене ку лару-тӑру тивӗҫтермен. Карас ҫыхӑнӑвӗн компанийӗсенчен пӗри, «МТС», санатори территорийӗнче мобильлӗ станци вырнаҫтарнӑ. Ҫак ӗҫе вӑл икӗ кунта пурнӑҫланӑ. Ӗҫе республикӑн Информполитика министерстви пулӑшнипе пурнӑҫланӑ.
Карантина санаторири обсерваторире ирттерекенсене «МТС» сим-карттӑсем валеҫсе панӑ.
Муркаш районӗнчи Шомик ялӗнче 8 ҫулти ача шыва путнӑ. Пӑтӑрмах хыҫҫӑн тӗпчевҫӗсем тӗрӗслев пуҫарнӑ.
Ҫемьешӗн калама ҫук пысӑк инкек ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Сакӑр ҫулти арҫын ача урама уҫӑлма тухсан пӗве ҫинчи пӑр ҫине кӗрсе кайнӑ. Анчах пӑр катӑлса кайнӑ та шыва кайнӑ. Саккӑрти ачапа пӗрле пулнӑ ҫичӗ ҫулти арҫын ача тусне пулӑшма хӑтланнӑ. Анчах хӑй те шыва кӗрсе ӳкнӗ. Апла пулин те вӑл ҫӑлӑнма вӑй ҫитернӗ. Унтан вӑл аслисенчен пулӑшу ыйтма чупнӑ. Анчах ачана ҫӑлма ӗлкӗреймен.
Инкек сӑлтавне, яваплисене тӗпчевҫӗсем тупса палӑртӗҫ.
Тӗпчевҫӗсем аслисене ачасемпе тимлӗ те асӑрхануллӑ пулма чӗнсе калаҫҫӗ. Кӑшӑлвируса пула халӗ шкул ачисем инҫет мелпе вӗренеҫҫӗ. Вӑхӑта вӗсем килте ирттереҫҫӗ.
Иртнӗ эрнере васкавлӑ медпулӑшу бригадисем ача ҫуратма хатӗрленнӗ 50 ытла хӗрарӑма пульницӑна илсе ҫитернӗ.
Пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче пӗр хӗрарӑм шӑнкӑравласа шыв кайнине, хырӑмӗ ыратнине пӗлтернӗ. Васкавлӑ медпулӑшу бригади 15 минутран Муркаш районӗнчи Тури Панкли ялне ҫитнӗ. Марина Беловӑпа Артем Налимов хӗрарӑма машинӑна хурса пульницӑна кайма тухнӑ. Анчах ҫитеймен – ҫуратма пуҫланӑ.
Водитель машинӑна чарнӑ кӑна – 5 минутран ача сасси янӑраса кайнӑ. Ҫул ҫинче 3 килограмм таякан хӗрача ҫут тӗнчене килнӗ. Фельдшерсем ку таранччен кун пеккине тӗл пулман. Хӗрарӑма ҫураттарни – вӗсен пӗрремӗш опычӗ. Ача ҫуралсан вӗсем часрах Шупашкрати пульницӑна вӗҫтернӗ.
Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗрте пурӑнакан Юрий Туринке кӗҫнерникун, ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, ваттисене асӑннӑ. Кун пирки вӑл Фейсбукра пӗлтернӗ.
«Ирӗклӗ Чӑвашсен Авалхи (Шумертан пуҫланнӑ) Чӑн Тӗн кунӗ пулнӑран, Нӗсӗлсен йӑла йӗркипе, Чӳк пӑтти пӗҫерсе, Ҫӳлти Аслӑ ТУРӐна Кӗлӗ тӑвӑп, Киремете парнесем парӑп, Ваттисене асӑнӑп. Йе, Пӗсмӗлле, Турӑ, Ҫырлах, Амин. /Ҫапла пултӑр/», — тесе ҫырнӑ Юрий Туринке.
«Туринке Керем умӗнчи, пурне те тасатакан, Этеме сыхлакан, усала та, чире те (короновирус) пӗтерекен - Ҫулӑмлӑ Кӑвайт...», — ҫырнӑ сӑнӳкерчӗксенчен пӗрне ӑнлантарса маттур чӑваш арӗ. Пӗчӗк видеосем те вырнаҫтарнӑ вӑл.
Юрий Туринке чӑвашсен чӑн тӗнне хӗсӗрлеҫҫӗ тесе шухӑшланине эпир унччен пӗлтернӗччӗ. Ҫӗрпӳре православи чиркӗвӗ ыйтнипе чӑваш юпине ишнине асӑннӑччӗ. Юрий Туринке чӑвашсен йӑли-йӗркине ирттермелли вырӑн тума Шупашкарта ҫӗр уйӑрма ыйтнӑччӗ.
Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ЧР Аслӑ сучӗ Олег Ладыков тӗлӗшпе кӑларнӑ приговора ҫемҫетнӗ. Суд палӑртнӑ тӑрӑх, Ладыков-кӗҫӗнни айӑплав срокне пӗтӗмӗшле режимлӑ колонире мар, колони-поселенире ирттерӗ. Срока вара ҫаплипех, 3 ҫул та 9 уйӑх, хӑварнӑ.
Аса илтерер: кӑҫал кӑрлач уйӑхӗнче Муркаш районӗн сучӗ Олег Ладыков ҫул ҫинчи аваришӗн айӑплӑ тесе йышӑннӑ, пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 3 ҫул ҫурӑлӑха ӑсатнӑ. Полицейские ҫапнӑшӑн та айӑплӑ пулнине кура срок ҫумне тепӗр 3 уйӑх хушнӑ. Кунсӑр пуҫне унӑн руль умне 3 ҫул ларма юрамӗ. Олег Ладыковӑн аварире шар курнӑ ҫынна 500 пин тенкӗ тӳлемелле. Тата вакат тытса укҫа тӑкакланӑшӑн ҫав ҫынна 100 пин тенкӗ парса саплаштармалла.
Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев республикӑмӑр ҫыннисен ыйтӑвӗсене «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи хӑйӗн страницинче уҫӑмлатнине пӗлтернӗччӗ. Ку вӑл, аса илтерер, эрнекун пулнӑччӗ. Онлайн-калаҫу пӗр сехете тӑсӑлнӑччӗ.
Тӳре эфирта ыйту паракансем Китай укҫи-тенкипе Чӑвашра савут тӑвас пирки те сӑмах хускатнӑ. Ку проекта хирӗҫ пулнӑран пӗлтӗр Муркаш, Ҫӗрпӳ тата Шупашкар районӗсенче пурӑнакансем хытах шавланӑччӗ. Ҫавӑнпах та ӗнтӗ савута тумалли вырӑна пӗр районтан тепӗр ҫӗре куҫарчӗҫ. Анчах ниҫта та халӑх хапӑл тунине палӑртмарӗ.
Олег Николаев савута тӑвас ыйтӑва татса париччен халӑх шухӑшне шута илме шантарнӑ.
«Пӗр енчен, инвестици хывни аван пек, ҫав вӑхӑтрах инвестици проекчӗсене кирлӗ пек йӗркелемесӗр, халӑхпа анлӑн сӳтсе явмасӑр пурнӑҫлани нумай ыйту, сӑмах-юмах ҫуратать», — тенӗ вӑл.
Олег Николаев проектпа ҫыхӑннӑ мӗнпур ыйтӑва тишкерме шантарнӑ, кайран ҫеҫ вӑл е ку йышӑнӑва тума пулать тенӗ.
Олег Алексеевич кӑларнӑ тӑрӑх, проект республикӑшӑн усӑллӑ пулсан ҫеҫ ӑна пурнӑҫа кӗртме юранине каланӑ. Ҫав вӑхӑтрах халӑх шухӑшне шута илӗҫ.
Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗрте пурӑнакан Юрий Туринке Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаевран ыйтса ҫырнӑ. Ӑна вӑл Олег Алексеевичӑн Фейсбукри страницинче шӑрҫаланӑ.
Юрий Туринке Чӑваш Енре Раҫҫей Конституцийӗн 14-мӗш статйине пӑснипе ҫыхӑннӑ ыйту тесе палӑртнӑ. Ыйту авторӗ чӑвашсен чӑн тӗнне хӗсӗрлени пирки сӑмах хускатнӑ. Ҫӗрпӳре православи чиркӗвӗ ыйтнипе чӑваш юпине ишнине асӑннӑ, Муркаш районӗнче те ҫавах-мӗн. Юрий Туринке чӑвашсен йӑли-йӗркине ирттермелли вырӑн тума Шупашкарта ҫӗр уйӑрма ыйтнӑ.
2017 ҫулта Юрий Туринке хуҫалӑхӗнче чӑваш юписен комплексне (сӑнӳкерчӗкре) уҫнӑччӗ.
Паян Шупашкарта «Ҫӗрулми – 2020» регионсен хушшинчи курав уҫӑлнӑ. «Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче ултӑ павильонра вӑрлӑх сутнӑ. Вӗсене республикӑри хуҫалӑхсем илсе килнӗ. Пӗтӗмпе – 25 сорт. Вӑрлӑха хамӑр патра тата ют ҫӗршывсенче селекци тунӑ.
Курава ыран та ҫитсе килме май пур. Унта Комсомольски районӗнчи «Слава» агрофирмӑн, Ҫӗрпӳ районӗнчи «Чувашский НИИСХ», Вӑрнар районӗнчи «Агрохмель» тулли мар яваплӑ обществӑн, Муркаш районӗнчи Г.А.Павлов фермерӑн, ҫак районти В.И.Степанов фермерӑн тата Куславкка районӗнчи И.В.Семенов фермерӑн вӑрлӑхне туянма пулать.
Курав ирхи 9 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен ӗҫлӗ.
Муркаш районӗнчи Шетмӗпуҫ ял тӑрӑхӗнче пурӑнакансем уя тислӗк пырса тӑкнӑшӑн полицие ҫӑхавланӑ. Йӗрке хуралҫисем тӗрӗсленӗ те ҫакна палӑртнӑ: 65 ытла гектара Муркаш районӗн ҫынни 49 ҫуллӑха тара илнӗ, унта «Юрма» агрохолдинг тислӗк пырса тӑкнӑ.
Тара илекен арҫын административлӑ йӗркене пӑснӑ тесе шутлаҫҫӗ, ҫавна май Россельхознадзорӑн специалисчӗсем ҫӗр лаптӑкне тӗрӗслӗҫ.
Аса илтерер: Шупашкар районӗнчи Шорчекасси, Шемшер ялӗсенче пурӑнакансем те тислӗк шӑрши кӗнӗшӗн кӑмӑлсӑрланнӑччӗ.
Кӑрлач уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Олег Ладыков тӗлӗшпе суд пулнӑ. Муркаш районӗн сучӗ ӑна 3 ҫул та 9 уйӑхлӑха колоние ӑсатма, 600 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.
Анчах Олег Ладыковӑн хӳтӗлевҫи приговорпа килӗшмен, вӗсем ЧР Аслӑ судне аппеляци панӑ. Хальлӗхе суд ларӑвӗ хӑҫан пуласси паллӑ мар.
Аса илтерер: следстви версийӗ тӑрӑх, 20 ҫулти Олег Ладыков айӑпӗпе пула 2019 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче авари пулнӑ, УАЗри ҫын суранланнӑ. Сити-менеджерӑн ывӑлӗ хӑйӗн айӑпне йышӑнмасть.
Кунсӑр пуҫне ӑна унччен полицейские хӗненӗшӗн тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ. Айӑплав вӑхӑтӗнче йӗркене пӑхӑнманшӑн колоние ямалли срокпа улӑштарнӑ. Ҫапла майпа пӗтӗмпе Олег Ладыкова 3 ҫул та 9 уйӑхлӑха хупма йышӑннӑ.
-11.7 °C